21 czerwca to dzień, w którym naukowcy, dziennikarze i prezenterzy pogody z całego świata pokazują, jak zmienił się klimat Ziemi. Posługują się wizualizacjami stworzonymi przez profesora Eda Hawkinsa z University of Reading. Przy tej okazji warto przypomnieć, że w Polsce paski klimatyczne pojawiły się już w latach 90. ubiegłego wieku.
Klimatyczne paski (ang. climate stripes) to uproszczona wizualizacja, której zadaniem jest przykucie uwagi szerokiej publiczności. Nie wymaga osi, etykiet czy legendy – jej przekaz można zrozumieć na poziomie intuicyjnym. Każdy pasek to kolejny rok, poczynając od 1850 w przypadku danych dla całego świata i 1901 w przypadku danych dla poszczególnych krajów. Niebieskie paski oznaczają lata ze średnią temperaturą poniżej, a czerwone powyżej średniej z lat 1971-2000. Paski białe oznaczają temperaturę w pobliżu średniej z tego okresu. Im ciemniejszy kolor paska, tym bardziej średnia temperatura w odpowiadającym mu roku odbiegała od temperatur typowych dla trzydziestolecia 1971-2000.
Dane używane do przygotowania wizualizacji pochodzą z bazy danych pomiarowych z całego świata, przetworzonych przez zespół Berkeley Earth (http://berkeleyearth.org/), a w przypadku niektórych krajów – z krajowych służb meteorologicznych. W przypadku wizualizacji globalnej, użyto danych skompilowanych przez UK Met Office (HadCRUT5.0 dataset).
Co pokazują klimatyczne paski?
Sekwencje pasków pokazują, jak wygląda globalne ocieplenie. Chociaż kolejne lata bywają na przemian cieplejsze lub chłodniejsze, w miarę jak zbliżamy się do współczesności, pasków niebieskich robi się coraz mniej, a czerwonych coraz więcej. Widzimy, że prawdopodobieństwo występowania lat ciepłych, bardzo ciepłych lub rekordowo gorących rośnie.
Paski globalne vs. regionalne
Paski krajowe i regionalne bardziej niż te globalne kojarzą się ze strojem łowickim czy chodnikiem w pasy. Wynika to z faktu, że gdy liczymy średnią temperaturę dla całej kuli ziemskiej uwzględniamy zarówno miejsca, w których temperatura w konkretnym roku była poniżej, jak i powyżej średniej – te wartości częściowo się znoszą. W zrozumieniu tego pomocna może być animacja przygotowana przez dr. Roberta Rohde z Berkeley Earth: https://www.youtube.com/watch?v=jI4G3JqezGs.
Namawiamy do przyłączenia się do tej globalnej akcji i pokazania, jak zmienia się nasz świat! Niech klimatyczne paski pojawią się na wszystkich “paskach” telewizyjnych programów informacyjnych i paskach wyróżnionych wiadomości w serwisach internetowych.
„Paski klimatyczne były stosowane w Polsce od lat 90. XX wieku, a ich pomysłodawczynią była śp. prof. Halina Lorenc, wieloletni pracownik IMGW”. – przypomina prof. Mirosław Miętus, Dyrektor Centrum Badań i Rozwoju w IMGW-PIB. – „Obie idee opierają się na wizualizacji zmienności temperatury, a ponieważ nasz mózg szybciej interpretuje informacje graficzne, natychmiast zauważamy, że w okresie, którego paski klimatyczne dotyczą zaczyna pojawiać się coraz więcej określonych barw, które dodatkowo łączą się w pewnego rodzaju klastry. W tym konkretnym przypadku jest coraz więcej czerwieni, co pokazuje jednoznacznie, że dążymy w ekspresowym tempie do przysłowiowej śmierci cieplnej”.
Stronę #ShowYourStripes, na której można wygenerować wizualizacje dla wybranych regionów znajdziecie pod adresem https://showyourstripes.info.
Przydatne linki
Polska wersja podsumowania pierwszej części Szóstego raportu podsumowującego IPCC: https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/6-raport-ipcc-podsumowanie-dla-decydentow-po-polsku/
Interaktywny atlas IPCC: https://interactive-atlas.ipcc.ch/regional-information
Przewodnik po atlasie: https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/przyszlosc-klimatu-na-mapach-interaktywny-atlas-ipcc/
Szczegółowe dane o temperaturze:
Berkeley Earth: http://berkeleyearth.org/
UK Met Office: HadCRUT5.0 dataset
NASA GISS: https://data.giss.nasa.gov/gistemp/
IMGW-PiB: https://klimat.imgw.pl/
