IMGW-PIB: Prognoza sezonowa na jesień-zimę 2020/2021

Opracowano w Pracowni Prognoz Długoterminowych Centrum Meteorologicznej Osłony Kraju oraz Laboratorium Zaawansowanych Metod Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB

Chcesz wiedzieć jaka będzie zima 2019/2020?

Listopad 2020: Średnia miesięczna temperatura powietrza na przeważającym obszarze kraju „powyżej normy”. Temperatury „w normie” głównie na wschodzie.  Miesięczne sumy opadów zróżnicowane. Opady „poniżej normy” zwłaszcza w rejonie Katowic, Gdańska i Koszalina.
Grudzień 2020: W całej Polsce średnia miesięczna temperatura „powyżej normy”. Sumy miesięczne opadu na ogół „w normie”. Opady „poniżej normy” w północno-zachodniej części kraju oraz w rejonie Katowic i Kielc.
Styczeń 2020: Średnia miesięczna temperatura powietrza, w zależności od modelu prognostycznego, na obszarze całego kraju „w normie” lub „powyżej normy”. Miesięczne sumy opadów zróżnicowane. Opady „poniżej normy” głównie w północno-zachodniej Polsce.

Aby poprawnie zinterpretować przedstawianą prognozę, zrozumieć pojęcia „poniżej normy”, „w normie” i „powyżej normy” oraz dowiedzieć się innych ważnych informacji o prognozach długoterminowych, prosimy zapoznać się z Często Zadawanymi Pytaniami (FAQ), które zostały umieszczone na końcu prognozy.

Szczegóły prognozy na listopad 2020 r.

Prognoza średniej miesięcznej temperatury powietrza
Prognoza modelu IMGW-Reg dla wybranych miast w Polsce wskazuje, że listopad charakteryzować się będzie średnimi temperaturami powietrza w klasie „powyżej normy” lub w górnej granicy klasy „w normie”.  Średnie temperatury „powyżej normy” występować będą przeważnie na zachodzie kraju, a temperatury w „normie” na wschodzie. Miesięcznej średniej temperatury w klasie „powyżej normy” można się spodziewać w rejonie: Krakowa, Wrocławia, Poznania, Gdańska, Szczecina, Torunia, Opola, Gorzowa Wielkopolskiego, Zielonej Góry, Koszalina i Zakopanego, natomiast w górnej granicy klasy „w normie” w rejonie: Warszawy, Katowic, Łodzi, Lublina, Białegostoku, Olsztyna, Rzeszowa i Suwałk (rys. 1, tab. 1).

Według statystycznego modelu IMGW-Bayes listopadowe średnie miesięczne temperatury powietrza na przeważającym obszarze kraju będą w klasie „powyżej normy”. Średnie temperatury „w normie” prognozuje się głównie w rejonie Wrocławia, Zielonej Góry, Szczecina, Olsztyna i Suwałk, miejscami w centralnej i północnej Polsce (rys. 1, tab. 1).

Tab. 1. Zestawienie prognozy średniej miesięcznej temperatury powietrza w listopadzie 2020 r. na podstawie modeli IMGW-Reg oraz IMGW-Bayes dla wybranych miast w Polsce

Prognoza miesięcznej sumy opadów
Model IMGW-Reg dla wybranych miast w Polsce przewiduje miesięczne sumy opadów w listopadzie w klasie „powyżej normy” lub w górnej granicy klasy „w normie”. Jedynie w rejonie Katowic, Gdańska i Koszalina prognozowane są sumy opadów w dolnej granicy klasy „w normie” (rys. 2, tab. 2).

Zgodnie z modelem statystycznym IMGW-Bayes listopadowe sumy opadów będą zróżnicowane. Opady „powyżej normy” prognozuje się w województwie wielkopolskim, zachodniopomorskim i lubuskim, a także miejscami w pozostałych częściach kraju. Sumy opadów „poniżej normy” przewidywane są przeważnie w pasie Gdańsk-Toruń- Łódź- Katowice oraz w województwie dolnośląskim, a także miejscami we wschodniej części kraju (rys. 2, tab. 2).

Tab. 2. Zestawienie prognozy miesięcznej sumy opadów w listopadzie 2020 r. na podstawie modeli IMGW-Reg oraz IMGW-Bayes dla wybranych miast w Polsce

Szczegóły prognozy na grudzień 2020 r.

Prognoza średniej miesięcznej temperatury powietrza
Prognoza modelu IMGW-Reg dla wybranych miast w Polsce zapowiada, że grudzień charakteryzować się będzie średnimi temperaturami powietrza w klasie „powyżej normy”. W rejonie Warszawy, Wrocławia, Poznania, Kielc, Zielonej Góry i Gorzowa Wielkopolskiego średnia miesięczna temperatura powietrza może zostać przekroczona o ponad 1,0°C (rys. 3, tab. 3).

Według statystycznego modelu IMGW-Bayes średnie temperatury w grudniu będą na niemal całym obszarze kraju w klasie „powyżej normy”. Średnie temperatury „w normie” przewiduje się miejscami w południowo-zachodniej i północno-wschodniej Polsce (rys. 3, tab. 3).

Tab. 3. Zestawienie prognozy średniej miesięcznej temperatury powietrza w grudniu 2020 r. na podstawie modeli IMGW-Reg oraz IMGW-Bayes dla wybranych miast w Polsce

Prognoza miesięcznej sumy opadów
Według modelu IMGW-Reg dla wybranych miast w Polsce miesięczne sumy opadów w grudniu będą na ogół w klasie „w normie”. Sumy opadów „powyżej normy” prognozowane są w rejonie Gdańska i Białegostoku, natomiast „poniżej normy” w rejonie Szczecina, Gorzowa Wielkopolskiego i Zielonej Góry oraz w rejonie Katowic i Kielc (rys . 4, tab. 4).

Model statystyczny IMGW-Bayes przewiduje na przeważającym obszarze kraju grudniowe sumy opadów w klasie „w normie” i „poniżej normy”. Opady „poniżej normy” prognozuje się na ogół na południu i miejscami na północy. Sumy opadów „poniżej normy” przewidywane są w województwie kujawsko-pomorskim i miejscami w innych częściach Polski (rys. 4, tab. 4).

Tab. 4. Zestawienie prognozy miesięcznej sumy opadów w grudniu 2020 r. na podstawie modeli IMGW-Reg oraz IMGW-Bayes dla wybranych miast w Polsce

Szczegóły prognozy na styczeń 2021 r.

Prognoza średniej miesięcznej temperatury powietrza
Prognoza modelu IMGW-Reg dla wybranych miast w Polsce zgodnie wskazuje, że styczeń 2021 r. charakteryzować się będzie średnimi temperaturami powietrza w klasie „w normie” (rys. 5, tab. 5).

Według statystycznego modelu IMGW-Bayes średnie temperatury w styczniu będą na niemal całym obszarze kraju w klasie „powyżej normy”. Średnie temperatury „w normie” przewiduje się miejscami w województwie śląskim, małopolskim, podkarpackim, podlaskim i warmińsko-mazurskim (rys. 5, tab. 5).

Tab. 5. Zestawienie prognozy średniej miesięcznej temperatury powietrza w styczniu 2021 r. na podstawie modeli IMGW-Reg oraz IMGW-Bayes dla wybranych miast w Polsce

Prognoza miesięcznej sumy opadów
Model IMGW-Reg dla wybranych miast w Polsce przewiduje zróżnicowane miesięczne sumy opadów w styczniu 2021 r. Sumy opadów w klasie „powyżej normy” prognozowane są na wschód od linii Gdańsk- Poznań- Wrocław. Rejon Wrocławia, Poznania i Gdańska, a także Koszalina i Kielc to miesięczne sumy w klasie „w normie”. Opady „poniżej normy” zapowiadane są w północno-zachodniej części kraju (rejon Szczecina, Gorzowa Wlkp. i Zielonej Góry (rys. 6, tab. 6).

Zgodnie z modelem statystycznym IMGW-Bayes styczniowe sumy opadów będą także zróżnicowane. Sumy opadów w klasie „powyżej normy” prognozuje się głównie w południowo-zachodniej i północno-wschodniej części kraju, a w klasie „poniżej normy” w północno-zachodniej i wschodniej (rys. 6, tab. 6).

Tab. 6. Zestawienie prognozy miesięcznej sumy opadów w styczniu 2021 r. na podstawie modeli IMGW-Reg oraz IMGW-Bayes dla wybranych miast w Polsce

---

Często Zadawane Pytania (FAQ)

Co oznaczają pojęcia „powyżej normy”, „poniżej normy” i „w normie”?

W IMGW-PIB, podobnie jak w innych ośrodkach meteorologicznych na całym świecie, średnią miesięczną temperaturę/miesięczną sumę opadów dla danego miesiąca prognozuje się w odniesieniu do tzw. normy wieloletniej za okres 1981-2010. Wartości średniej miesięcznej temperatury/miesięcznej sumy opadów z tego okresu sortuje się od najniższej do najwyższej, 10 najniższych wartości wyznacza temperatury/opady w klasie „poniżej normy”, 10 środkowych „w normie”, a 10 najwyższych „powyżej normy”. Gdy przewidywana jest temperatura/suma opadów:

* „powyżej normy” można zakładać, że prognozowany miesiąc będzie cieplejszy/bardziej mokry od co najmniej 20 obserwowanych tych samych miesięcy w latach 1981-2010,
* „poniżej normy” chłodniejszy/bardziej suchy od co najmniej 20,
* „w normie” podobny do średnich 10.

Jak interpretować (nie interpretować) pojęcia „powyżej normy” i „poniżej normy” w prognozach na listopad-styczeń?

Prognoza listopada, grudnia i stycznia ze średnią temperaturą „powyżej normy” nie jest równoznaczna z tym, że występować będą np. dni z temperaturą maksymalną powyżej 10°C, a prognoza z temperaturą „poniżej normy” np. dni z temperaturą minimalną poniżej -10°C. Jednocześnie prognoza temperatury „poniżej normy” nie wyklucza pojawienia się dni z temperaturą maksymalną powyżej 10°C, a prognoza „powyżej normy” dni z temperaturą minimalną poniżej -10°C. Należy pamiętać, że prognozowana temperatura odnosi się do średniej temperatury całego miesiąca, do temperatur notowanych zarówno za dnia, jak i w nocy.

Prognoza październikowej sumy opadów „powyżej normy” nie oznacza, że zdarzać się będą silne ulewy lub burze, równocześnie prognoza “poniżej normy” nie odrzuca możliwości wystąpienia takich zjawisk. Prognozowany opad odnosi się do sumy opadów ze wszystkich dni w miesiącu. W prognozach nie jest określany rodzaj opadu (śnieg lub deszcz).

Dlaczego prognozy długoterminowe obarczone są dużą niepewnością i mogą się od siebie różnić?

Pomimo coraz większej mocy obliczeniowej superkomputerów i szerokiej wiedzy o procesach pogodowych, wciąż nie można uniknąć błędów i różnic w prognozach na tak długi okres w przyszłość. Wynikają one zarówno z ryzyka wystąpienia nagłych (często lokalnych) zjawisk meteorologicznych, które mogą zaburzyć prognozowane procesy pogodowe, jak i z samej różnorodności wykorzystywanych w modelach prognostycznych założeń fizycznych oraz równań matematycznych i statystycznych.  Nie jest możliwy również dokładniejszy opis przewidywanej pogody z tak dużym wyprzedzeniem. Należy pamiętać, że prognoza jest orientacyjna i dotyczy średniego przebiegu dla całego prognozowanego rejonu i danego okresu prognostycznego.

Jakie modele prognostyczne wykorzystywane są w IMGW-PIB do prognoz długoterminowych? Co to jest IMGW-Reg i IMGW-Bayes?

Opracowując prognozę sezonową IMGW-PIB wykorzystuje własne autorskie modele IMGW-Reg i IMGW-Bayes. Wyniki obydwu modeli mogą się od siebie różnić.

IMGW-Reg jest numeryczno-statystycznym modelem prognostycznym, opracowanym i rozwijanym w IMGW-PIB. Prognozowana jest wartość średniej miesięcznej temperatury powietrza i sumy miesięcznej opadów wraz z odchyleniem standardowym (+/-) prognozowanej wartości. Model wykorzystuje metody regresji cząstkowej, za predyktory przyjmując pola kwantyli wybranych zmiennych meteorologicznych z reanaliz NCEP/NCAR. Model uruchamiany jest raz w miesiącu i generuje prognozę dla 6 najbliższych miesięcy. Prognoza jest liczona dla 20 wybranych miast w Polsce.

IMGW-Bayes jest statystycznym modelem prognostycznym, opracowanym i rozwijanym w IMGW. Model opiera się na teorii prawdopodobieństwa i twierdzeniu Thomasa Bayesa (naiwny klasyfikator Bayesa). Prognozowane jest prawdopodobieństwo wystąpienia miesięcznej średniej temperatury powietrza/miesięcznej sumy opadów w klasie „powyżej normy”, „w normie” i „poniżej normy” (wyniki modelu nie zawierają informacji, o ile prognozowana wartość będzie niższa od dolnej granicy normy lub wyższa od górnej granicy normy). Do obliczeń wykorzystywane są dane z reanaliz NCEP/NCAR, które dotyczą wybranych pól meteorologicznych z różnych poziomów troposfery i stratosfery. Model uruchamiany jest raz w miesiącu i generuje prognozę do maksymalnie 5 miesięcy w przód. Prognoza jest wykonywana dla 87 stacji meteorologicznych w Polsce, a wyniki są interpolowane dla obszaru całego kraju. 

Opracowano w Pracowni Prognoz Długoterminowych Centrum Meteorologicznej Osłony Kraju oraz Laboratorium Zaawansowanych Metod Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB