FVON, SOCONET oraz SMART Cables rozpoczynają współpracę z Globalnym Systemem Obserwacji Oceanów (GOOS). W przyszłości sieci będą regularnie dostarczać operacyjne dane o stanie mórz i oceanów. Co istotne, nowe systemy mają zbierać informacje z obszarów, które obecnie pozostają słabo lub tylko częściowo zbadane.
OPRACOWANIE: Rafał Stepnowski, Zespół Komunikacji IMGW-PIB, na podstawie https://goosocean.org/news/three-emerging-observing-networks-join-the-global-ocean-observing-system/
W ramach Globalnego Systemu Obserwacji Oceanów (GOOS), prowadzonego przez IOC-UNESCO, działa aktualnie 13 sieci obserwacyjnych, które za pośrednictwem różnych platform obserwacyjnych, takich jak statki, boje, szybowce, a nawet czujniki przenoszone przez zwierzęta, zbierają dane niezbędne do badania i bieżącego śledzenia zmian w globalnym środowisku morskim. Wciąż jednak istnieją rejony, gdzie sieć pomiarowo-obserwacyjna jest niewystarczająca bądź nie ma jej wcale. Trzy nowo powstające sieci mają poprawić tę sytuację.
Pomogą rybacy
Zarówno GOOS, jak i UNCESO podkreślają w swoich ostatnich dokumentach strategicznych[i] konieczność zwiększenia liczby stałych platform obserwacyjnych w obszarach przybrzeżnych, zwłaszcza tam, gdzie infrastruktura pomiarowa jest mniej rozwinięta. Jak wskazuje Christopher Cusack z FVON, rejony te pozostają pod bardzo silną presją antropogeniczną, tymczasem znaczne ich fragmenty nie są przez człowieka odpowiednio rozpoznane i monitorowane. Fishing Vessel Observing Network (FVON)[ii], czyli sieć obserwacyjna oparta na społeczności rybackiej, pozwoli uzupełnić te dane i to w niespotykanej dotąd rozdzielczości. Na całym świecie pływa ponad cztery miliony statków rybackich, głównie w obszarach przybrzeżnych oceanu. Rybacy są zatem idealnymi partnerami do zbierania danych w płytkich morzach szelfowych.
„Bardzo się cieszymy, że możemy być częścią GOOS i z niecierpliwością czekamy na współpracę z innymi sieciami. Ta globalna kooperacja jest kluczowa, jeśli chcemy mieć bardziej zharmonizowany system obserwacji, który wykorzystuje unikalne, mocne strony poszczególnych sieci i możliwości platform”. – dodaje Cusack.
W ramach FVON statki oraz sprzęt do połowów mają być wyposażone w odpowiednie czujniki, które będą zbierały dane podczas pracy rybaków i nie będą miały żadnego wpływu na prowadzone przez nich operacje.
Integracja platform monitorowania dwutlenku węgla
Według Global Carbon Budget, w ciągu ostatniej dekady oceany pochłonęły około 26 proc. CO₂ emitowanego każdego roku do atmosfery, co znacznie przyczyniło się do złagodzenia negatywnych skutków zmiany klimatu. Procesy absorpcji zachodzą jednak z różną intensywnością w czasie i przestrzeni, a nasza wiedza na ten temat jest bardzo skąpa. Brak danych ogranicza z kolei możliwości modelowania i prognozowania potencjału mórz i oceanów do magazynowania nadmiarowego ciepła w przyszłości. Inicjatywa SOCONET[iii] ma na celu zwiększenie liczby wykonywanych obserwacji, które pozwolą na opracowywanie miesięcznych map przepływu dwutlenku węgla między atmosferą a oceanami.
„Jako sformalizowana i skoordynowana sieć, zintegrowana w ramach MKOl-UNESCO i WMO, SOCONET będzie stanowić kluczowe źródło informacji na temat zdolności światowych mórz i oceanów do pochłaniania i magazynowania dwutlenku węgla”. – wyjaśnia Maciej Telszewski, tymczasowy koordynator Surface Ocean CO₂ Observing Network. – „Do tej pory nasza wiedza na temat transportu tego gazu w środowisku opierała się na danych pozyskiwanych ze stosunkowo niewielkiej liczby platform obserwacyjnych, a ich zbieranie odbywało się bez żadnej formalnej integracji i koordynacji. Ma to swoje odzwierciedlenie w ocenach i strategiach takich instytucji jak Global Greenhouse Gas Watch czy Światowa Organizacja Meteorologiczna, które zwracają uwagę na pilną konieczność uzupełnienia tej luki”.
Dno oceanu pod okiem naukowców
Sieć podmorskich kabli telekomunikacyjnych była używana od połowy XIX wieku w celu umożliwienia międzynarodowych połączeń telefonicznych, przesyłania danych, szybkiego połączenia internetowego i innych usług telekomunikacyjnych między krajami. Teraz naukowcy chcą je wykorzystać do wykrywania tsunami i badań klimatycznych.
„System SMART Cables[iv] pozwala wyposażyć transoceaniczne kable telekomunikacyjne w trzy rodzaje czujników, które w czasie rzeczywistym zbierają dane dotyczące temperatury, ciśnienia i ruchów sejsmicznych dna morskiego”. — powiedziała Ceci Rodriguez Cruz, dyrektor biura Science Monitoring And Reliable Telecommunications Cable System. – „Dzięki tym informacjom odpowiednie instytucje w krajach wyspiarskich i najsłabiej rozwiniętych państwach na świecie będą mogły znacząco poprawić swoje usługi w zakresie ostrzegania i ochrony przed ekstremalnymi zagrożeniami pogodowymi. To również szansa dla społeczności naukowej do pogłębienia wiedzy na temat ciepła oceanów, cyrkulacji czy wzrostu poziomu mórz”.
GOOS, czyli The Global Ocean Observing System, to platforma współpracy zbudowana z sześciu kluczowych komponentów operacyjnych, które pomagają zdefiniować wymagania dotyczące obserwacji oceanów, koordynować sieci obserwacyjne i zapewniać przepływ danych i prognoz. GOOS wspiera międzynarodowe, regionalne i krajowe programy obserwacyjne, rządy, agencje ONZ, organizacje badawcze i indywidualnych naukowców. Dzięki wspólnej pracy nad narzędziami i technologią obserwacji, swobodnym przepływem danych, systemami informacyjnymi, prognozami i analizami naukowymi, globalna społeczność może wykorzystać wartość wszystkich tych inwestycji. GOOS jest współfinansowany przez MKOl, Światową Organizację Meteorologiczną (WMO), Program Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEP) i Międzynarodową Radę Naukową (ISC).
[i] https://goosocean.org/document/24590; https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000390124.locale=en
[ii] Celem FVON jest wspieranie globalnych obserwacji oceanicznych, poprzez budowę partnerskiej sieci opartej na statkach rybackich, demokratyzacja obserwacji oceanów, poprawa jakości prognoz morskich, promowanie zrównoważonego rybołówstwa i wspieranie nowej, opartej na danych niebieskiej gospodarki morskiej. Więcej o inicjatywie przeczytacie tutaj https://fvon.org/.
[iii] Surface Ocean CO2 Reference Observing Network (SOCONET) to grupa wolontariuszy i operatorów, którzy dostarczają wysokiej jakości globalne dane dotyczące ilości dwutlenku węgla w przypowierzchniowej warstwie oceanów. Partnerzy wykonują pomiary wód powierzchniowych i atmosferycznego CO2 ze statków i cumowisk. Dane są wykorzystywane do określania globalnych przepływów CO2 oraz zmian stężenia tego gazu w wodach powierzchniowych. Szczegóły na temat inicjatywy na stronie https://www.aoml.noaa.gov/ocd/gcc/SOCONET/.
[iv] Inicjatywa SMART (Science Monitoring And Reliable Telecommunications) Subsea Cables https://www.smartcables.org/ ma na celu zrewolucjonizowanie obserwacji głębin oceanicznych poprzez wyposażenie transoceanicznych kabli telekomunikacyjnych w czujniki, które zapewnią nowatorskie i trwałe informacje na temat stanu oceanu. Pozwoli to na monitorowanie zmian klimatycznych, w tym zawartości ciepła w oceanie, cyrkulacji i wzrostu poziomu morza, a także umożliwi wczesne ostrzeganie o trzęsieniach ziemi i tsunami oraz monitorowanie aktywności sejsmicznej w celu określenia struktury Ziemi i związanych z nią zagrożeń.
