Ostatnia dekada 2015-2024 to okres dziesięciu najcieplejszych lat w historii pomiarów. Dane z najnowszego opracowania IMGW-PIB potwierdzają, że również w Polsce zachodzą bezprecedensowe zmiany. W 2024 roku średnia roczna temperatura powietrza wyniosła 10,9 st. Celsjusza – to najwyższa wartość w historii pomiarów instrumentalnych prowadzonych w naszym kraju od 1951 roku.
Europa pozostaje najszybciej ocieplającym się kontynentem na świecie – tempo wzrostu temperatury jest tu dwukrotnie wyższe niż średnia globalna. Polska nie jest wyjątkiem. Od połowy XX wieku średnia roczna temperatura w naszym kraju wzrosła już o ponad 2 st. Celsjusza. W 2024 roku obserwowaliśmy szereg ekstremalnych zjawisk: fale upałów, susze, nawalne opady i powodzie błyskawiczne. Szczególnie ciepłe okazały się luty, marzec i wrzesień. W lutym średnia temperatura wyniosła 5,7 st. Celsjusza (5,8 powyżej normy) – był to najcieplejszy luty od początku prowadzenia pomiarów. Od lat 80. XX wieku w Polsce częściej notuje się lata sklasyfikowane jako „ciepłe”, „bardzo ciepłe” lub wręcz „ekstremalnie ciepłe”.
Coraz większym zróżnicowaniem czasowym i przestrzennym charakteryzują się również opady atmosferyczne. Mimo że suma opadów w 2024 roku wyniosła 607,8 mm – prawie dokładnie tyle, ile wynosi norma z lat 1991-2020 – to występowały wyraźne różnice regionalne – w Białymstoku opady wyniosły zaledwie 72,9 proc. normy, a w Słubicach aż 127,9 proc. W okresie wegetacyjnym 2024 roku w wielu regionach Polski wystąpił ujemny klimatyczny bilans wodny (KBW). Najbardziej dotknięte były regiony centralne i zachodnie, gdzie KBW dochodził do –400 mm.
„Klimat jest jednym z kluczowych czynników kształtujących warunki rozwoju społecznego, gospodarczego oraz poziom bezpieczeństwa ludzi”. – komentuje dr hab. Bogdan Rosa, Z-ca Dyrektora IMGW-PIB ds. Nauki. – „Zmiany klimatyczne – już dziś obserwowane i mierzalne – wpływają na wiele wymiarów naszego życia: od zdrowia publicznego, przez bezpieczeństwo żywnościowe i gospodarkę wodną, po infrastrukturę i ochronę środowiska naturalnego. W kontekście globalnym rok 2024 zapisał się jako najcieplejszy w historii pomiarów instrumentalnych, a średnia temperatura globalna po raz pierwszy w ujęciu rocznym przekroczyła o ponad 1,5°C poziom z epoki przedprzemysłowej. Choć próg 1,5°C z Porozumienia Paryskiego dotyczy średniej wieloletniej, roczne przekroczenie tej wartości stanowi istotny sygnał alarmowy”.
W swoim raporcie IMGW-PIB podkreśla konieczność opracowania i wdrażania strategii adaptacyjnych, monitorowania warunków klimatycznych oraz informowania społeczeństwa o zagrożeniach wynikających ze zmian klimatycznych. Eksperci z nie mają wątpliwości – bez szybkich działań adaptacyjnych i mitygacyjnych, skutki zmiany klimatu będą się nasilać. Potrzebne są inwestycje w zieloną infrastrukturę, zrównoważone gospodarowanie wodą oraz edukacja klimatyczna społeczeństwa.
https://imgw.pl/edukacja/raporty-klimatyczne-dla-polski
Opracowanie Klimat Polski IMGW-PIB to publikacja cykliczna. Corocznie jest aktualizowana na podstawie dostępnych danych IMGW-PIB. Zapraszamy również do śledzenia comiesięcznych wydań Biuletynu Monitoringu Klimatu Polski dostępnych na klimat.imgw.pl.
