Benzotriazole, powszechnie wykorzystywane do spowalniania procesu korozji w przemyśle motoryzacyjnym, lotniczym i chemicznym, stają się w ostatnim czasie mikrozanieczyszczeniem coraz częściej obecnym w środowisku wodnym. I mimo, że związki te są identyfikowane głównie w obszarach silnie zurbanizowanych, to najnowsze badania przeprowadzone w zlewni rzeki Wełny potwierdziły ich obecność również w środowisku o charakterze rolniczym. Wyniki prac interdyscyplinarnego zespołu badawczego, wśród których są eksperci z IMGW-PIB, przedstawiono w artykule Can micropollutants act as mutagens? A case study of surface runoff, riverine water and sediments in Poland, Central Europe opublikowanym na łamach magazynu Water Resources and Industry.
W ramach kompleksowej analizy oceniono zawartość benzotriazoli w wodzie rzecznej, spływie powierzchniowym, osadach dennych oraz zawiesinie. W celu efektywnego monitorowania zanieczyszczeń zastosowano podejście łączące metody modelowania hydrologicznego oraz bezpośrednie pobory próbek. Kluczowym narzędziem wspomagającym analizę przestrzenno-czasowej zmienności stężeń zanieczyszczeń był model SWAT (Soil and Water Assessment Tool), który umożliwił odwzorowanie przepływów i identyfikację źródeł emisji w skali całej zlewni. Równolegle wykorzystano Suspended Sediment Sampler pozwalający na efektywne wychwytywanie zawieszonych cząstek wraz z osadzonymi na nich mikrozanieczyszczeniami, w tym benzotriazolami.
Badania przeprowadził interdyscyplinarny zespół badawczy złożony z naukowców z Politechniki Wrocławskiej, Politechniki Białostockiej, Uniwersytetu Białostockiego, Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – PIB, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Prace realizowane w IMGW-PIB były częścią zadania badawczego FBW-16, w ramach którego wdrażano nowatorskie metody identyfikacji i oceny presji mikrozanieczyszczeń na środowisko wodne. Zastosowane podejście – integrujące monitoring środowiskowy, modelowanie hydrologiczne oraz analizę chemiczną próbek – pozwoliło pogłębić wiedzę na temat mechanizmów transportu mikrozanieczyszczeń w zlewniach o zróżnicowanym użytkowaniu terenu, również poza obszarami miejskimi.
Uzyskane wyniki stanowią istotny wkład w rozwój narzędzi wspomagających zarządzanie jakością wód powierzchniowych, zwłaszcza w kontekście rozprzestrzeniania się substancji uznawanych za trwałe i potencjalnie szkodliwe dla środowiska wodnego.
Szczegóły: https://doi.org/10.1016/j.wri.2025.100293.
