4. Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza dla błękitnego nieba odbywa się pod hasłem „Razem na rzecz czystego powietrza” i skupia się na budowie silnych partnerstw oraz promowaniu inwestycji mających na celu redukcję zanieczyszczenia powietrza. Odpowiedzialność za przezwyciężenie kryzysu leży zarówno po stronie rządów i korporacji, jak również społeczeństwa obywatelskiego i każdego z nas.
Zanieczyszczenie powietrza, uważane w ostatnim czasie za największe zagrożenie dla zdrowia środowiskowego, może prowadzić do udaru mózgu oraz chorób serca i płuc. Ponieważ ponad 99 proc. światowej populacji oddycha powietrzem nieodpowiedniej jakości, eksperci zwracają uwagę na konieczność podjęcia pilnych działań na rzecz zdrowia i dobrego samopoczucia ludzi. Problem ten jest silnie powiązany z pogłębiającym się kryzysem klimatycznym i podobnie jak globalne ocieplenie wpływa na ekosystemy, zagrażając bezpieczeństwu żywnościowemu i produktywności gospodarczej.
Ze względu na transgraniczny charakter zanieczyszczenia powietrza, kluczowe znaczenie dla poprawy jakości powietrza ma współpraca między rządami, organizacjami NGO, sektorem prywatnym, społeczeństwem obywatelskim i środowiskiem akademickim. Dostęp do wyników prac naukowych, monitorowanie jakości powietrza, umożliwianie działań w kluczowych sektorach oraz ułatwianie tworzenia partnerstw na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym są niezbędne, aby uporać się z problemem oraz chronić zdrowie ludzi i źródła ich utrzymania.
„W tym roku chcemy zachęcić do współpracy ponad granicami i między sektorami, aby zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza oraz pozyskać środki finansowe i inwestycje na rzecz rozwiązań w zakresie jakości powietrza”. – mówi Martina Otto, dyrektor Sekretariatu UNEP Koalicji na rzecz Klimatu i Czystego Powietrza. – „Każdy ma do odegrania określoną rolę w tej walce i każdy może na tym zyskać. Czyste powietrze jest integralną częścią bezpiecznego, czystego, zdrowego i zrównoważonego środowiska”.
Kraje Unii Europejski już zrobiły pierwszy krok w tym kierunku. W kwietniu bieżącego roku, decyzją Komisji Europejskiej, powołano konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej aerozoli chmur i gazów śladowych ACTRIS-ERIC. Wśród 17. państw założycieli była także Polska, a IMGW-PIB jest z kolei członkiem polskiego konsorcjum ACTRIS_PL, którego zadaniem jest doprowadzenie do stworzenia na obszarze Polski wspólnej sieci pomiarów aerozoli, chmur i gazów śladowych.
„Należy sobie uświadomić, jak istotną rolę ma nauka w budowaniu świadomości społecznej, a także jakie jest jej znaczenie dla zrozumienia wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie oraz wzajemnych oddziaływań substancji zanieczyszczających na procesy klimatyczne i pogodowe”. – wyjaśnia dr Leszek Ośródka, kierownik Zakładu Ochrony Atmosfery w IMGW-PIB. – „Baza wiedzy, jaka powstanie w ramach ACTRIS-ERIC, będzie bardzo ważnym wsparciem dla naukowców prowadzących interdyscyplinarne projekty badawcze. Musimy otwarcie mówić o tym, że walka ze skutkami zanieczyszczenia powietrza wymaga jeszcze wiele wysiłku”.
Monitorowanie jakości powietrza jest kluczowe dla określenia stopnia problemu i ustalenia priorytetów działań, mających na celu osiągnięcie standardów jakości powietrza i realizację celów w zakresie zdrowia publicznego. Tymczasem 37 proc. krajów na świecie nie ma żadnych norm prawnych w zakresie monitoringu, a w wielu państwach dopuszczalne poziomy zanieczyszczenia powietrza są zbyt łagodne. Rządy powinny zatem wdrożyć przepisy i zachęty, które odblokują inwestycje w czyste powietrze w różnych sektorach. Istnieją sprawdzone i niedrogie rozwiązania, które mogą generować wiele korzyści zdrowotnych i krótkoterminowo wspierać łagodzenie zmian klimatycznych. Sprawiedliwa transformacja energetyczna oraz osiągnięcie ścieżki o zerowej emisji netto m.in. w transporcie czy budownictwie to istotny narzędzia w walce o poprawę jakości powietrza.
Co roku 7 września świat obchodzi Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza dla Błękitnego Nieba. Akcja ma na celu podniesienie świadomości i ułatwienie działań na rzecz poprawy jakości powietrza. To globalne wezwanie do znalezienia nowych sposobów działania, zmniejszenia ilości powodowanego przez nas zanieczyszczenia powietrza i zapewnienia każdemu, wszędzie, prawa do oddychania czystym powietrzem.
Więcej o tegorocznych obchodach https://www.cleanairblueskies.org/.
Oprac. Redakcja.
Zdjęcie główne: Tim Foster | Unsplash.
