Kiedy słyszymy o okropnościach przemysłowej hodowli zwierząt – zanieczyszczeniu, odpadach i niehumanitarnych warunkach bytowania inwentarza – trudno nie czuć się winnym i dojść do wniosku, że powinniśmy jeść mniej mięsa. Jednak większość z nas tego nie zrobi, tłumacząc się – dość niepewnie i niemrawo – że to za „drogie”, zbyt „skomplikowane” i wbrew „tradycji” bo ludzie „zawsze jedli mięso” .
AUTOR: Rafał Stepnowski, IMGW-PIB
W ciągu najbliższego roku na całym świecie zostanie wyhodowanych i ubitych na żywność ponad 50 miliardów zwierząt lądowych. Większość z nich będzie przetrzymywana przez całe swoje życie w warunkach, które powodują niepotrzebne cierpienia, a jednocześnie w znaczący sposób szkodzą ludziom i środowisku. Rodzi to poważne problemy etyczne. Oto lista argumentów przeciwko jedzeniu mięsa, które pomogą Ci zdecydować, co umieścić na swoim talerzu.
1. Degradacja środowiska
Hodowla zwierząt gospodarskich ma ogromny wpływ na planetę. Przyczynia się do degradacji gleby i wody, utraty bioróżnorodności, kwaśnych deszczy, niszczenia raf koralowych i wylesiania. To negatywne oddziaływanie jest szczególnie widoczne w relacji ze zmianą klimatu – hodowla zwierząt odpowiada bowiem za 18% globalnych emisji gazów cieplarnianych wytwarzanych przez człowieka. To więcej niż wszystkie zanieczyszczenia ze statków, samolotów, ciężarówek, samochodów i innego transportu razem wzięte.
Zmniejszenie spożycia produktów zwierzęcych jest niezbędne, jeśli mamy osiągnąć globalne cele redukcji emisji gazów cieplarnianych – które są niezbędne do złagodzenia najgorszych skutków zmiany klimatu. W przeciwnym razie stek na Twoim talerzu będzie w części „odpowiedzialny” za kolejne powodzie, susze i fale upałów (lub raczej twój wybór).
2. Niszczenie zasobów
Produkcja mięsa jest wysoce nieefektywna – dotyczy to zwłaszcza mięsa czerwonego. Do uzyskania jednego kilograma wołowiny potrzeba 25 kilogramów paszy i około 15 tys. litrów wody. Przy kurczących się i coraz trudniej dostępnych zasobach przeznaczanie średnio 20 tys. litrów wody do produkcji kilograma, często niskiej jakości, mięsa wydaje się absolutnie nie do przyjęcia.
Skalę problemu widać również w użytkowaniu gruntów: około 30% powierzchni ziemi jest obecnie wykorzystywane do hodowli zwierząt. Ponieważ w wielu częściach świata brakuje żywności, wody i ziemi, oznacza to nieefektywne wykorzystanie zasobów.
3. Głód wśród najuboższych
Karmienie zwierząt gospodarskich zbożem zwiększa globalny popyt i podnosi ceny produktów roślinnych, utrudniając najbiedniejszym dostęp do pożywienia. Szacuje się, że ilość ziarna wykorzystywanego do karmienia zwierząt gospodarskich pozwoliłby wyżywać dodatkowe 3,5 miliarda ludzi. Krótko mówiąc, przemysłowa hodowla bydła jest nie tylko nieefektywna, ale także niesprawiedliwa.
4. Niepotrzebne cierpienie
Jeśli akceptujemy pogląd, że zwierzęta to istoty czujące, to powinniśmy zadbać, aby ich potrzeby były przynajmniej w minimalnym stopniu zaspokojone, a nasze działanie nie powodowały niepotrzebnego cierpienia. Przemysłowa hodowla znacznie odbiega od tych standardów. Większość mięsa, nabiału i jajek jest produkowana w sposób, który w dużej mierze lub całkowicie ignoruje dobrostan zwierząt – nie zapewnia wystarczającej przestrzeni do poruszania się, kontaktu z innymi zwierzętami i dostępu do świeżego powietrza.
5. Choroby
Przemysłowa hodowla zwierząt w dużej mierze opiera się na stosowaniu antybiotyków w celu przyspieszenia przyrostu masy ciała i zwalczania infekcji. W Stanach Zjednoczonych przemysł hodowlany zużywa 80% wszystkich antybiotyków. Przyczynia się to do narastającego problemu zdrowia publicznego związanego z opornością na te substancje. Szacuje się, że już ponad 23 tys. osób umiera każdego roku w samych Stanach Zjednoczonych z powodu odpornych na leczenie bakterii. Ponieważ liczba ta stale rośnie, trudno ocenić zagrożenie nadchodzącego kryzysu.
Wysokie spożycie mięsa – zwłaszcza czerwonego i przetworzonego – typowe dla większości bogatych krajów uprzemysłowionych wiąże się ze słabymi wynikami zdrowotnymi tamtych społeczeństw, w tym chorobami serca, udarem mózgu, cukrzycą i różnymi nowotworami. Choroby te stanowią znaczną część globalnego obciążenia chorobami – zmniejszenie spożycia mięsa może więc przynieść znaczne korzyści dla zdrowia publicznego.
Finalnie, to po prostu nieetyczne
Obecnie średnie spożycie mięsa dla osoby mieszkającej w kraju o wysokich dochodach wynosi 200-250 g dziennie, znacznie więcej niż 80-90 g zalecane przez ONZ. Przejście na dietę bardziej roślinną może uratować nawet 8 milionów istnień ludzkich rocznie na całym świecie do 2050 roku, a także prowadzić do oszczędności związanych z opieką zdrowotną i zmianą klimatu (tzw. koszty których nie poniesiemy) w wysokości do 1,5 biliona dolarów.
Większość ludzi zgadza się, że co do zasady działanie, które sprzyja ogólnemu szczęściu innych, jest moralnie dobre, podczas gdy działanie, które powoduje krzywdę lub cierpienie bez dobrego uzasadnienia, jest moralnie złe. Jedzenie mięsa jest złe nie dlatego, że jest coś wyjątkowego w świniach, kurczakach, psach czy kotach, ale z powodu szkód, jakie wyrządza, niezależnie od tego, czy krzywda ta jest wyrządzana zwierzętom, ludziom czy generalnie środowisku.
Większość ludzi żyjących w krajach uprzemysłowionych ma historycznie bezprecedensowy wybór żywieniowy. A jeśli nasze potrzeby żywieniowe mogą być teraz zaspokojone przez spożywanie mniej szkodliwych pokarmów, to powinniśmy wybierać je zamiast pokarmów, o których wiadomo, że powodują więcej szkód.
Spożywanie mniejszej ilości mięsa i produktów zwierzęcych to jedna z najłatwiejszych rzeczy, które możemy zrobić, aby żyć bardziej etycznie. Świadomie wybierajmy również produkty roślinne, promując producentów lokalnych, uprawiających ziemię w sposób zrównoważony.
Opracowanie: Rafał Stepnowski.
Zdjęcie główne: JJ Jordan | Unsplash.
