Z opublikowanego 26 sierpnia 2021 roku sprawozdania Europejskiej Agencji Środowiska na temat statusu krajowych zobowiązań redukcji emisji (NEC) wynika, że chociaż większość państwa członkowskich Unii Europejskiej zrealizowała w 2019 roku swoje limity, to potrzebne są dalsze wysiłki aby osiągnąć zobowiązania redukcyjne ustalone na lata 2020-2029 i kolejne.
Zanieczyszczenie powietrza nadal stanowi jedno z głównych wyzwań stojących przed Europą. W 2018 roku około 379 tys. przedwczesnych zgonów w UE-27 i Wielkiej Brytanii było związanych z drobnym pyłem zawieszonym PM2,5. W Polsce największym problemem pozostaje poziom emisji dwutlenku siarki, PM2,5 i tlenku azotu.
Amoniak (NH3)
Cztery państwa członkowskie, Chorwacja, Czechy, Irlandia i Hiszpania, przekroczyły w 2019 roku swoje pułapy amoniaku (NH3). Najwyższe procentowe przekroczenia zgłoszono w przypadku Hiszpanii (33%) i Chorwacji (23%). Największym emitentem NH3 były Niemcy, następnie Francja i Hiszpania.
Emisje NH3 w UE spadły o 8% od 2005 roku. W latach 2018-2019 23 państwa członkowskie UE zgłosiły redukcję emisji NH3. Przełożyło się to na ogólną redukcję emisji w UE o 2%.
Niemetanowe lotne związki organiczne (NMLZO)
W 2019 roku wszystkie 27 państw członkowskich przestrzegało swoich krajowych zobowiązań do redukcji emisji niemetanowych lotnych związków organicznych (NMLZO). Największym emitentem NMLZO w 2019 roku była Francja, a następnie Włochy i Niemcy.
Emisje NMLZO w UE spadły o 29% od 2005 roku. Po niewielkim wzroście o około 1% w latach 2016-2017, okresie 2017-2019 emisje spadły o 3,4%.
Tlenki azotu (NOx)
Od 2016 roku wszystkie państwa członkowskie przestrzegają swoich pułapów emisji tlenków azotu (NOx). W wartościach bezwzględnych największym emitentem NOx w 2019 roku były Niemcy, a następnie Francja i Polska.
W przypadku całej UE ci redukcja emisji w porównaniu z poziomami z 2005 roku wynosi około 42%, przy czym w latach 2018-2019 spadek wyniósł około 5%.
Dwutlenek siarki (SO2)
W 2019 roku wszystkie państwa członkowskie przestrzegały swoich pułapów emisji dwutlenku siarki (SO2). Największym emitentem była Polska, następnie Niemcy i Hiszpania.
Emisje SO2 w UE spadły o 77 % od 2005 roku. W latach 2018-2019 prawie wszystkie państwa członkowskie (24 z 27) zgłosiły redukcję emisji, co przekłada się na łączną redukcję o 11% dla całej UE.
Pył zawieszony PM2,5
Dyrektywa NEC nie zawiera pułapu na 2010 rok dla PM2,5. Największym emitentem drobnych pyłów zawieszonych w 2019 roku były Włochy, a następnie Francja i Polska.
Emisje PM2,5 w UE spadły od 2005 roku o 29%. W latach 2018-2019 25 państw członkowskich zgłosiło zmniejszenie emisji PM2,5, co w sumie przyniosło redukcję emisji w UE o 2%.
„Z raportu wynika, że Polska przestrzega limitów (pułapów) emisyjnych wszystkich omawianych w nim substancji (amoniak, niemetanowe lotne związki organiczne, tlenki azotu, dwutlenek siarki). Pozostaje jednak największym w UE emitentem SO2 i trzecim po Niemczech i Francji emitentem NOx. Stosunkowo duża emisja dwutlenku siarki, ale w ramach przyznanych limitów, wynika z dużego udziału energetyki emisji z energetyki konwencjonalnej, choć wszystkie instalacje mają odpowiednie urządzenia redukujące emisję”. – komentuje dr Leszek Ośródka z IMGW-PIB. – „W Polsce największym problemem pozostaje PM2,5 i inne pyły, których emisja nie była dotąd regulowana. To się zmieni, ponieważ w zobowiązaniach dla lat 2020-2029 i okresu od 2030 roku, przyjętych zgodnie ze zmienionym Protokołem z Göteborga, ustanowiono nowe cele w zakresie redukcji poszczególnych zanieczyszczeń w oparciu o oszacowany potencjał redukcyjny każdego państwa członkowskiego. Dla Polski krajowe zobowiązania w zakresie emisji PM2,5 wynoszą: 16% dla lat 2020-2029 i 58% dla okresu po 2030 roku”. (poziom redukcji liczony w stosunku do wartości emisji z 2005 roku, przyp. red.).
Zdaniem ekspertów z EEA niezbędne są dalsze wysiłki, aby spełnić krajowe zobowiązania dotyczące redukcji emisji w kolejnym okresie sprawozdawczym 2020-2029. Zwłaszcza że od końca 2019 roku obowiązują nowe, bardziej rygory-styczne pułapy emisji. Wyniki raportu pokazują, że państwa członkowskie Unii Europejskiej są w stanie osiągać zamierzone cele – dzięki współpracy całkowite emisje w UE czterech regulowanych zanieczyszczeń (NOx, NMLZO, NH3 i SO2) są znacznie poniżej ich odpowiednich pułapów dla każdego roku od 2012 roku.
Źródło: https://www.eea.europa.eu/publications/national-emission-reduction-commitments-directive-2021/
Zdjęcie główne: Thijs Stoop | Unsplash
