18 marca 2021 roku Światowa Organizacja Meteorologiczna opublikowała opracowanie dotyczące czynników meteorologicznych i jakości powietrza mających wpływ na pandemię COVID-19. Specjaliści ostrzegają, że pogoda i klimat, w tym zwłaszcza wzrost temperatury powietrza na półkuli północnej związany z nadejściem wiosny, nie powinny być przesłanką do łagodzenia środków mających na celu powstrzymanie rozprzestrzeniania się wirusa.
Jak wynika z analizy WMO, w całym 2020 i na początku 2021 roku dynamikę transmisji COVID-19 kształtowały głównie interwencje rządowe, takie jak nakazy noszenia maseczek i ograniczenia podróży, a nie czynniki meteorologiczne. Ponadto wymienia się inne przyczyny, obejmujące zmiany w ludzkim zachowaniu, charakterystyki demograficzne chorujących populacji, a ostatnio mutacje wirusów.
Wirusowe infekcje dróg oddechowych często charakteryzują się sezonowością – w szczególności zachorowania na grypę, które rosną w okresie jesienno-zimowym i spadają latem. Rodziło to pewne nadzieje, że wirus SARS-Cov-2, nawet będąc aktywny przez wiele lat, powodował będzie wzrost zachorowań na COVID-19 cyklicznie w określonych sezonach roku. Jednak zdaniem dr. Bena Zaitchika z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa w Baltimore, USA, współprzewodniczącego zespołu WMO „dostępne na tym etapie dowody nie dają podstaw do łagodzenia przez rządy obostrzeń ograniczających przenoszenie się wirusa z powodu zbliżającej się wiosny. W 2020 roku wzrost infekcji obserwowaliśmy również w ciepłych porach roku i taka sytuacja może się powtórzyć”.
„Mechanizmy leżące u podstaw sezonowości wirusowych infekcji dróg oddechowych nie są jeszcze dobrze poznane. Dlatego nie można wykluczyć bezpośredniego wpływu różnych czynników, np. pory roku, typu pogody czy zmian w zachowaniu populacji, na przeżywalność wirusa oraz odporności ludzi na infekcję”. – czytamy w raporcie. – „Badania laboratoryjne nad SARS-CoV-2 dostarczyły pewnych dowodów na to, że wirus przeżywa dłużej w warunkach zimnego, suchego powietrza i niskiego promieniowania ultrafioletowego. Nie stwierdzono jednak jednoznacznie, że czynniki meteorologiczne mają znaczenie dla szybkości transmisji wirusa w warunkach rzeczywistych”.
Niejednoznaczne są także dowody na temat wpływu jakości powietrza na rozprzestrzenianie się pandemii. Istnieją wstępne wyniki badań pokazujące, że zła jakość powietrza zwiększa śmiertelność z powodu COVID-19, ale zanieczyszczenie nie rzutuje bezpośrednio na przenoszenie się wirusa SARS-CoV-2.
Twórcy raportu koncentrowali się na zagadnieniach meteorologicznych i warunkach jakości powietrza, nie poruszając szczegółów dotyczących cyrkulacji powietrza w pomieszczeniach. W opracowaniu przedstawiono podsumowanie najważniejszych badań opublikowanych do pierwszego tygodnia stycznia 2021 roku. W związku z tym raport nie obejmuje recenzowanej literatury dotyczącej wpływu czynników meteorologicznych i jakości powietrza na przenoszenie nowych szczepów wirusa COVID-19 lub na nasilenie infekcji wywołanych przez te nowe szczepy.
Powołanie zespołu zadaniowego WMO
Interdyscyplinarny i międzynarodowy zespół ekspertów, specjalizujących się w naukach o Ziemi, naukach medycznych i zdrowia publicznego, powołano w celu podsumowania stanu wiedzy na temat potencjalnych wpływów czynników meteorologicznych i jakości powietrza na dynamikę rozwoju pandemii COVID-19.
„Szybkie tempo badań nad COVID-19 spowodowało, że opracowania pojawiały się zanim poddano je rzetelnym recenzjom czy sprawdzeniu. Okazało się, że przedstawione dowody były często sprzeczne, a wyniki wybiórcze ze względu na brak pełnych danych i właściwej metodologii badań. Dlatego zespół WMO stara się promować dobre praktyki w badaniach i komunikacji”. – mówi prof. Juerg Luterbacher, dyrektor ds. Nauki i innowacji oraz główny naukowiec WMO.
Przyszłe prace zespołu zadaniowego będą obejmować aktualizację dowodów naukowych, identyfikację i promocję uporządkowanego zestawu priorytetowych zagadnień badawczych oraz celów i priorytetów w interdyscyplinarnym podejściu do problematyki pandemii, pogody, klimatu i jakości powietrza.
Zespół ma także doradzać i informować o dobrych praktykach i minimalnych standardach przy modelowaniu rozwoju chorób zakaźnych, z uwzględnieniem uwarunkowań środowiskowych, a także wskazywać, w jaki sposób uwzględniać związek koronawirusa, klimatu, pogody i jakości powietrza w badaniach i dostarczaniu informacji w przyszłości.
Link do raportu, dostępnego na stronie WMO: https://library.wmo.int/doc_num.php?explnum_id=10555
Opracowano na podstawie materiału prasowego WMO.
Zdjęcie główne: Mulyadi | Unsplash.
