Monitoring jakości powietrza oraz badania atmosfery prowadzone są w IMGW-PIB od lat 70. Mało kto wie, że Instytut już ponad 40 lat temu uruchomił pionierski projekt badawczy nad dynamiką zanieczyszczeń powietrza przy wykorzystaniu wieży gradientowej masztu TV Katowice. W tym samym czasie w Krakowie wdrożono monitoring satelitarny smug zanieczyszczeń powietrza. To były nowatorskie pomysły z sukcesem realizowane do dzisiaj. Już wtedy IMGW-PIB informował, że badania potwierdzają, że to niska emisja – źródła grzewcze i komunikacja – są głównymi źródłami zanieczyszczenia powietrza w polskich miastach.
Wiele lat później, już po transformacji ustrojowej, Instytut zajął się operacyjnym prognozowaniem stężeń zanieczyszczeń powietrza w miastach Aglomeracji Śląskiej i Krakowa. Kolejnym etapem była realizacja projektu KLIMAT. W ramach jednego z zadań zakupiono infrastrukturę badawczą, którą wykorzystano m.in. do pomiarów transgranicznych powietrza w projektach AIR SILESIA, AIR BORDER, AIR TRITIA, HeathAIR.
Wieloletnie starania IMGW-PIB zaowocowały włączeniem Instytutu w charakterze partnera stowarzyszonego do projektu HORYZONT ACTRIS-2.
dr. Leszek Ośrodka, lider projektu ze strony IMGW-PIB
Aerosols, Clouds and Trace gases Research Infrastructure (www.actris.eu) to paneuropejska inicjatywa, konsolidująca obserwacje aerozoli, chmur i gazów śladowych w rozproszonych obserwatoriach. Jej celem jest lepsze zrozumienie procesów atmosferycznych, wymiana doświadczeń pomiędzy wiodącymi ośrodkami akademickimi i partnerami przemysłowymi oraz budowa ujednoliconej bazy danych, opartej na najlepszej jakości danych pomiarowych. W Polsce ACTRIS będzie się składać z sieci obserwatoriów badawczych skupionych na badaniu aerozoli technikami zdalnymi (remote sensing) i technikami in-situ oraz badaniu chmur technikami zdalnymi
Wiedzę i doświadczenie IMGW-PIB w zakresie badania jakości atmosfery potwierdza opublikowana 2 października 2020 r. „Polska Mapa Infrastruktury Badawczej”. Wśród 70 najlepszych przedsięwzięć, mających kluczowe znacznie dla rozwoju polskiej nauki, znalazł się projekt ACTRIS realizowany przez konsorcjum, w skład którego wchodzi IMGW-PIB.
Polska Mapa Infrastruktury Badawczej powstała w odpowiedzi na rekomendację Europejskiego Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych (ang. European Strategy Forum on Research Infrastructures — ESFRI) w sprawie narodowych map drogowych. Jest to dokument przedstawiający faktyczny potencjał polskiej nauki i wskazujący najbardziej wartościowe przedsięwzięcia naukowe oparte na nowoczesnej i innowacyjnej infrastrukturze badawczej. Aktualizowana na bieżąco lista powstaje w wyniku transparentnego, prowadzonego według międzynarodowych standardów, procesu wyłaniania najbardziej ambitnych pomysłów naukowych o dużym znaczeniu społeczno-gospodarczym.
IMGW-PIB rozwija równolegle system prognoz zanieczyszczeń powietrza oraz pylenia traw i pyłków drzew. Wykorzystuje do tego m.in. model COSMO LM oparty na metodzie data mining. Wyniki modelowania są na bieżąco dostępne w serwisie https://meteo.imgw.pl/dyn/#group=smog¶m=o3.
Zdjęcie główne: Yeshi Kangrang on Unsplash
