Burza śnieżna w Polsce? Spektakularna, groźna i niezwykle rzadka

12 października 2020
F. Andre Furtado on Unsplash
F. Andre Furtado on Unsplash

W chłodnej porze roku burze są zjawiskiem wyjątkowym. Zdarzają się jednak sytuacje pogodowe na tyle dynamiczne, że sprzyjają rozwojowi silnie rozbudowanych chmur Cumulonimbus i wystąpieniu wyładowań atmosferycznych również zimą. Takie warunki wystąpiły w Polsce 26 marca 2019 roku, kiedy przez wschodnie województwa szybko przemieszczał się aktywny niż wraz z chłodnym frontem atmosferycznym. Silne porywy wiatru, intensywne opady śniegu i liczne wyładowania atmosferyczne stanowiły realne niebezpieczeństwo i w wielu miejscach sparaliżowały m.in. ruch na drogach. Analizy danych radarowych i pomiarowych IMGW-PIB pokazują, jak szybki i nagły był rozwój tych zjawisk.

AUTOR: Janusz Zieliński, IMGW-PIB, Centrum Meteorologicznej Osłony Kraju

Zimą, podobnie jak latem czy wiosną, chmury Cumulonimbus rozwijają się w warunkach chwiejności termodynamicznej i dużego pionowego gradientu temperatury, czyli szybkiego spadku temperatury wraz z wysokością. W chłodnych miesiącach tego rodzaju okoliczności występują najczęściej na aktywnych frontach chłodnych, za którymi szybko napływa zimne powietrze. Jeśli wyładowaniom atmosferycznym towarzyszą intensywne opady śniegu, mówimy o burzy śnieżnej.

Sytuacja synoptyczna w Europie, 26.03.2019, godz. 12 UTC
Sytuacja synoptyczna w Europie, 26.03.2019, godz. 12 UTC; kolorem niebieskim oznaczono chłodny front atmosferycznych nad północną Polską

26 marca 2019 roku taki chłodny front atmosferyczny wkroczył w godzinach popołudniowych do Polski od północy. Rozwojowi głębokiej konwekcji sprzyjały również warunki panujące w wyższych warstwach atmosfery, gdzie rozbudowała się aktywna zatoka niżowa. Pogłębiała się ona w miarę przesuwania się frontu nad centralną Polskę, co prowadziło do zasysania powietrza z dołu do góry i tworzenia się chmur burzowych. Dodatkowo w troposferze uformował się prąd strumieniowy, tzw. jet stream[i], który przyczynił się do intensyfikacji zjawisk.

Zjawiska na froncie nasilały się, z czasem tworząc liniowy układ konwekcyjny (linia szkwałowa) z licznymi wyładowaniami oraz porywami wiatru dochodzącymi do 25 m/s (90 km/h).

Zatoka niżowa widoczna na powierzchni izobarycznej 500 hPa (około 5,5 km) oraz prąd strumieniowy na wysokości około 9 km (linie żółte)
Zatoka niżowa widoczna na powierzchni izobarycznej 500 hPa (około 5,5 km) oraz prąd strumieniowy na wysokości około 9 km (linie żółte); 15 UTC 26.03.2019 (źródło: www.eumetrain.org)
Wyładowania atmosferyczne wykryte przez system Perun w godzinach 07:00-19:00 dnia 26.03
Wyładowania atmosferyczne wykryte przez system Perun w godzinach 07:00-19:00 dnia 26.03.2019

Wraz z wędrówką frontu postępowała adwekcja (napływ) zimnego, arktycznego powietrza, której towarzyszyło szybkie obniżanie się izotermy 0°C (w wielu miejscach poniżej 300 m n.p.m.), co doprowadziło do wystąpienia opadów śniegu. Miejscami, zwłaszcza na Mazowszu i Lubelszczyźnie, opady były intensywne. Doprowadziło to ogromnych utrudnień w ruchu drogowym. Według Rządowego Centrum Bezpieczeństwa odnotowano 222 interwencji związanych z usuwaniem skutków silnego wiatru (najwięcej na Mazowszu – 57, Lubelszczyźnie – 27 i Śląsku – 23). Sześć osób zginęło w czterech wypadkach drogowych.

Warszawa w czasie burzy śnieżnej, 26.03.2019
Warszawa w czasie burzy śnieżnej, 26.03.2019

W Polsce niemal każdej zimy występuje kilka dni, podczas których chmury Cumulonimbus osiągają rozmiary pozwalające na generowanie pojedynczych wyładowań atmosferycznych, szczególnie w rejonie wybrzeża. W ostatnich latach najsilniejsze burze śnieżne w naszym kraju wystąpiły w grudniu 2013 roku i były związane z bardzo głębokim i aktywnym niżem Ksawery. Podobne zjawiska pojawiają się sporadycznie również w innych częściach Europy oraz w Azji i Ameryce Północnej. Wszędzie powodują duże utrudnienia np. w ruchu miejskim oraz przyczyniają się do poważnych strat w infrastrukturze energetycznej. To pokazuje, że burze śnieżne są elementem pogody trudnym do prognozowania.

Animacja z radaru w Legionowie z widocznym rozwojem linii szkwałowej oraz nasilaniem się opadów w czasie jej przechodzenia przez północno-wschodnią Polskę
Animacja z radaru w Legionowie z widocznym rozwojem linii szkwałowej oraz nasilaniem się opadów w czasie jej przechodzenia przez północno-wschodnią Polskę
Prognoza położenia izotermy 0°C wg. modelu Arome. Zdecydowany napływ arktycznego powietrza spowodował śnieżyce w wiele miejscach wschodniej Polski
Prognoza położenia izotermy 0°C wg. modelu Arome. Zdecydowany napływ arktycznego powietrza spowodował śnieżyce w wiele miejscach wschodniej Polski

[i] Prąd strumieniowy (jet stream) to wąski, silny strumień powietrza występujący w wyższych warstwach troposfery. Charakteryzuje się prędkością wiatru powyżej 30 m/s (108 km/h).


Zdjęcie główne: Andre Furtado | Unsplash

(Visited 408 times, 1 visits today)

Don't Miss