Written by 12:26 Klimat, Nauka

Klimat w Europie 2021: OPADY

Tegoroczny Międzynarodowy Dzień Ziemi zbiegł się symbolicznie z publikacją The European State of the Climate 2021 (ESOTC 2021) – cyklicznego raportu podsumowującego stan europejskiego klimatu, opracowywanego przez Copernicus Climate Change Service (C3S) na bazie pomiarów satelitarnych i naziemnych. W kolejnych odsłonach będziemy prezentować wyniki dla poszczególnych wskaźników klimatycznych.

Średnie opady w 2021 roku były zbliżone do średniej z wielolecia 1991-2020, a wartości anomalii wahały się od –0,04 mm/dzień do +0,07 mm/dzień w zależności od zestawu danych. Najbardziej wilgotnym miesiącem był styczeń, kiedy anomalie sięgały 0,47-0,68 mm/dzień. Bardziej suche niż przeciętnie warunki panowały od lutego do kwietnia, z największymi ujemnymi anomaliami w marcu: od –0,19 mm/dzień do –0,37 mm/dzień.

Roczne anomalie opadów w Europie w latach 1950-2021 w odniesieniu do okresy referencyjnego 1991-2020 (górna grafika). Miesięczne anomalie opadów w Europie (mm/dzień) w 2021 roku w odniesieniu do średnich miesięcznych z wielolecia 1991-2020 (dolna grafika).
Roczne anomalie opadów w Europie w latach 1950-2021 w odniesieniu do okresy referencyjnego 1991-2020 (górna grafika). Miesięczne anomalie opadów w Europie (mm/dzień) w 2021 roku w odniesieniu do średnich miesięcznych z wielolecia 1991-2020 (dolna grafika).

Wilgotniejsze niż przeciętnie warunki panowały w 2021 roku w części Hiszpanii, Francji i Niemiec oraz w południowych Włoszech, na Bałkanach i krajach na północ od Morza Czarnego. Mniejszą ilość opadów zanotowano z kolei w północnych Włoszech, południowo-zachodniej Norwegii i północnej części Wysp Brytyjskich.

Anomalie opadów rocznych w Europie w 2021 roku w odniesieniu do średniej z wielolecia 1991-2020: a) dane satelitarne ERA5, b) dane z obserwacji naziemnych.
Anomalie opadów rocznych w Europie w 2021 roku w odniesieniu do średniej z wielolecia 1991-2020: a) dane satelitarne ERA5, b) dane z obserwacji naziemnych.

We wschodniej i południowo-wschodniej Europie oraz lokalnie we Francji i na północy Skandynawii wystąpiło więcej niż przeciętnie dni z opadem atmosferycznym. Jednocześnie średnie opady w tych dniach były niższe niż przeciętnie. Mniejszą liczbę dni mokrych odnotowano w południowej części Norwegii i Szwecji oraz w środkowej Europie (w zlewni Morza Bałtyckiego).

Liczba dni z opadem atmosferycznym w 2021 roku – anomalia w odniesieniu do wielolecia 1991-2020 (a). Wartości wskaźnika Simple Daily Intensity Index w 2021 roku w stosunku do okresu 1991-2020 (b).
Liczba dni z opadem atmosferycznym w 2021 roku – anomalia w odniesieniu do wielolecia 1991-2020 (a). Wartości wskaźnika Simple Daily Intensity Index w 2021 roku w stosunku do okresu 1991-2020 (b).

CHARAKTERYSTYKI SEZONOWE

W większości Europy zima 2021 roku była bardziej wilgotna niż przeciętnie. Największe dodatnie anomalie opadowe miały miejsce w północnej Hiszpanii, zachodnich Włoszech, południowych Bałkanach i wzdłuż wschodniego wybrzeża Adriatyku. Z kolei suchsze warunki panowały w zachodniej Norwegii.

Wiosną 2021 roku na całym kontynencie opady atmosferyczne były zróżnicowane. Opady poniżej przeciętnej odnotowano w południowej Europie, na Półwyspie Iberyjskim, we Francji i we Włoszech, podczas gdy bardziej wilgotne warunki panowały od Niemiec po wschodnią Europę.

Latem 2021 roku największe dodatnie anomalie opadowe wystąpiły nad wschodnią Francją oraz w Belgii i Niemczech, gdzie ekstremalne opady deszczu doprowadziły do katastrofalnych powodzi. Mniejszą niż przeciętnie ilość opadów zanotowano w północnej Wielkiej Brytanii oraz w Irlandii, na Bałkanach i w zachodniej Rosji.

Jesień 2021 roku była nadzwyczaj „mokra” w całym basenie Morza Śródziemnego oraz północnej Europie, w tym w krajach nordyckich. W paśmie rozciągającym się od Francji i Niemiec po Morze Czarne dominowały bardziej suche warunki.

Anomalie opadów atmosferycznych w Europie w poszczególnych sezonach 2021 roku w odniesieniu do średnich z wielolecia 1991-2020: a) dane satelitarne ERA5, b) dane z obserwacji naziemnych.
Anomalie opadów atmosferycznych w Europie w poszczególnych sezonach 2021 roku w odniesieniu do średnich z wielolecia 1991-2020: a) dane satelitarne ERA5, b) dane z obserwacji naziemnych.

LIPCOWE POWODZIE W BELGII I NIEMCZECH

Powodzie, które w dniach 14 i 15 lipca 2021 roku dotknęły część Belgii, Niemiec i krajów sąsiednich spowodowały śmierć ponad 200 osób. Ich przyczyną była rekordowa (wg danych ERA5) suma opadów z 14 lipca zanotowana na obszarze granicznym Belgii i Niemiec, wynosząca ok. 92,6 mm, oraz utrzymujące się od 1 lipca wysokie opady deszczu w regionie.

Dzienne sumy opadu w Belgii, Niemczech i krajach sąsiednich, które zanotowano 14 lipca 2021 roku (a). Obszar ograniczony pomarańczową linią jest referencyjny dla danych przedstawionych na wykresie (b): opady uśrednione dla każdego dnia od 1 stycznia 1950 roku do 31 grudnia 2021 roku; pomarańczową kropką zaznaczono wartość opadów z 13 lipca 2021 roku, a czerwoną z 14 lipca 2021 roku.
Dzienne sumy opadu w Belgii, Niemczech i krajach sąsiednich, które zanotowano 14 lipca 2021 roku (a). Obszar ograniczony pomarańczową linią jest referencyjny dla danych przedstawionych na wykresie (b): opady uśrednione dla każdego dnia od 1 stycznia 1950 roku do 31 grudnia 2021 roku; pomarańczową kropką zaznaczono wartość opadów z 13 lipca 2021 roku, a czerwoną z 14 lipca 2021 roku.

Do tak dużych sum opadów przyczynił się obszar niskiego ciśnienia, który bardzo wolno przemieszczał się przez Europę (12 lipca znajdował się on nad północnym Oceanem Atlantyckim, do południowo-wschodniej części kontynentu dotarł 17 lipca), ściągając nad terytorium Niemiec i Francji wilgotne powietrze znad Bałtyku. Ponieważ ekstremalne opady deszcze z 13 i 14 lipca wystąpiły na obszarach, gdzie od początku miesiąca notowano większe niż zwykle sumy opadowe, efektem był znaczny i szybki spływ wód opadów do rzek.

Dane z europejskiego systemu ostrzegania powodziowego (EFAS) wskazują, że odpływ rzeczny w zlewniach Mozy i Renu był najwyższy od 1991 roku. Maksymalne przepływy zanotowano na prawie połowie (46%) rzek o powierzchni zlewni powyżej 500 km2, znajdujących się w dorzeczu Renu i Mozy.

Odcinki sieci rzecznej monitorowane przez EFAS, pokazujące gdzie 6-godzinny uśredniony symulowany przepływ rzeczny w okresie od 11 do 31 lipca 2021 roku przekroczył prawdopodobieństwo wystąpienia podobnego zdarzenia w ciągu 2 (żółty), 5 (pomarańczowy) i 20 lat (czerwony). Kolorem fioletowym zaznaczono rzeki gdzie wystąpił rekordowy przepływ od 1991 roku.
Odcinki sieci rzecznej monitorowane przez EFAS, pokazujące gdzie 6-godzinny uśredniony symulowany przepływ rzeczny w okresie od 11 do 31 lipca 2021 roku przekroczył prawdopodobieństwo wystąpienia podobnego zdarzenia w ciągu 2 (żółty), 5 (pomarańczowy) i 20 lat (czerwony). Kolorem fioletowym zaznaczono rzeki gdzie wystąpił rekordowy przepływ od 1991 roku.

Oprac. Redakcja, na podstawie https://climate.copernicus.eu/esotc/2021/precipitations i https://climate.copernicus.eu/esotc/2021/flooding-july.

Zdjęcie główne: Flo P | Unsplash

(Visited 219 times, 2 visits today)
Tagi: , , , Last modified: 1 września 2023
Close