Wzrost zawartości dwutlenku węgla w wodzie morskiej powoduje powstawanie kwasu węglowego, który w wyniku dysocjacji uwalnia jony wodorowe. W następstwie tego pH oceanów spadło w erze przemysłowej z 8,2 do 8,1, co odpowiada wzrostowi zakwaszenia wody morskiej o ok. 30% – podała Europejska Agencja Środowiska.
W ostatnich dziesięcioleciach zakwaszenie oceanów następowało 100 razy szybciej niż w wyniku naturalnych procesów w ciągu 55 milionów lat. Obniżenie pH wód powierzchniowych jest prawie identyczne w całym Oceanie Globalnym i w większości mórz europejskich. Największe zmiany zaobserwowano w najbardziej na północ wysuniętych akwenach Europy, tj. w Morzu Norweskim i Morzu Grenlandzkim.
Zmiana pH wody morskiej ma ogromny wpływ na procesy biologiczne, w tym aktywność enzymów i fotosyntezy. Obniżenie koncentracji węglanów zmniejsza tempo zwapnienia organizmów morskich, takich jak koralowce rafowe, skorupiaki i plankton. Zjawiska te mogą się pogłębiać przez wzrost temperatury oceanów.
Modele klimatyczne przewidują dalszy spadek pH wody morskiej, do poziomu 8,05-7,75 do końca XXI wieku, w zależności od przyszłych poziomów emisji CO2. Spadek pH do 7,75 oznacza kolejny dwukrotny wzrost zakwaszenia oceanów.
Oczekuje się, że skutki wzrostu temperatury wody morskiej i zakwaszania oraz niedotlenienie mórz będą miały negatywny wpływ na całe ekosystemy morskie. Spowodują zmiany w sieciach pokarmowych i produkcji morskiej, generując również straty w gospodarce globalnej.
Badania prowadzone od 1969 r. w Zakładzie Oceanografii i Monitoringu Bałtyku IMGW-PIB wykazały, że średnia wartość pH polskich obszarów morskich dla ostatnich 50 lat wynosi 8,1.
„W odróżnieniu od innych mórz europejskich i oceanów, w południowej części Bałtyku odnotowano nieznaczny, ale istotny statystycznie wzrost pH w okresie 1969-2018,”
komentuje prof. Tamara Zalewska z IMGW-PIB.
„Należy jednak pokreślić, że odmienną charakterystykę obserwuje się w wodach głębszych, gdzie wartości pH w omawianym okresie spadły.”
Taka tendencja zmian pH w południowym Bałtyku może mieć związek z odmienną specyfiką Morza Bałtyckiego. Jest to akwen stosunkowo płytki, charakteryzujący się niskim zasoleniem, ograniczoną wymianą wód z Morzem Północnym, znacznym dopływem wód słodkich i znaczną eutrofizacją. Wszystkie te elementy mają wpływ na przebieg procesów determinujących poziom pH.
Oprac. Redakcja na podstawie materiałów IMGW-PIB i publikacji https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/indicators/ocean-acidification-2/assessment
Zdjęcie główne: Linus Nylund |Unsplash
