Warunki termiczne i pluwialne w Polsce w kwietniu 2020 roku

15 maja 2020

Oprac. Mirosław Miętus na podstawie materiałów przygotowanych przez zespół: D. Czekierda, A. Wypych, M. Marosz, D. Biernacik.

TEMPERATURA

Średnia obszarowa temperatura powietrza w kwietniu 2020 r. wyniosła 8,7°C i była o 0,6°C wyższa od średniej wieloletniej wartości temperatury dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1981-2010). Tegoroczny kwiecień należy uznać za miesiąc ciepły, chociaż warunki termiczne w poszczególnych regionach kraju były zróżnicowane. Najcieplejszym regionem Polski była zachodnia część pasa Nizin (średnia obszarowa temperatura 9,7°C), a najchłodniejszym pas Pobrzeży (średnia obszarowa temperatura 7,9°C). Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury miesięcznej, obejmującej okres od 1951 r., kwiecień 2020 roku plasuje się na 17. pozycji. Najwyższą średnią temperaturą charakteryzował się ten miesiąc w 2018 r. (12,6°C), a najniższą – w 1958 r. – zaledwie 4,3°C.

Analiza danych z poszczególnych stacji pomiarowych wskazuje na przestrzenne zróżnicowanie temperatury w kwietniu (Mapa 1). Wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza były na całym obszarze Polski dodatnie. Najcieplej było w południowo-zachodniej części kraju (poza pasem Sudetów). Temperatura powietrza malała w kierunku północno-wschodnim – gradient spadku wzdłuż tej osi był rzędu 6°C.

Mapa 1. Przestrzenny rozkład średniej miesięcznej temperatury powietrza w kwietniu 2020 r.

Wskaźnik anomalii, tj. odchyleń od wartości wieloletnich średnich miesięcznych z okresu 1981-2010, zawierał się w  granicach 0°C – 2°C, a największe jego wartości zanotowano w południowo-zachodniej części kraju.

Mapa 2. Przestrzenny rozkład anomalii średniej miesięcznej temperatury powietrza w kwietniu 2020 r. w stosunku do normy (tj. średniej miesięcznej wartości wieloletniej elementu w okresie 1981-2010).

Najwyższą temperaturę powietrza (25°C) odnotowano 28 kwietnia w Toruniu oraz we Wrocławiu. 28 i 29 kwiecień były najcieplejszymi dniami w tym miesiącu na większości stacji meteorologicznych w Polsce. Najniższą temperaturę powietrza (–13,7°C) odnotowano natomiast na Kasprowym Wierchu 1 kwietnia. W tym samym dniu na Śnieżce zarejestrowano –12,8°C i była to najniższa temperatura w miesiącu na tej stacji. Należy podkreślić, że w kwietniu najniższe wartości temperatury były ujemne na wszystkich stacjach pomiarowych IMGW-PIB.

Dodatnia wartość anomalii temperatury powietrza w kwietniu 2020 r. utrwala silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski. Tylko od 1951 t. wzrost temperatury w kwietniu szacowany jest na blisko 2,7°C.

Wykres 2. Seria anomalii średniej obszarowej temperatury powietrza w kwietniu w Polsce względem okresu referencyjnego 1981-2010 oraz wartość trendu (°C/10lat).
Serie zostały wygładzone 10-letnim filtrem Gaussa (czarna linia)

Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klimatycznych kraju. Najsilniejszy wzrost temperatury powietrza występuje w pasie Pobrzeży (ponad 2,9°C od 1951 r.), najsłabszy – na obszarze Sudetów (2,3°C).

Średnia 30-letnia (1991-2020) wartość temperatury powietrza w kwietniu dla obszaru całej Polski wynosi 8,0°C i jest niższa od średniej dla poprzedniego okresu normalnego 1981-2010 o 0,1°C. Wartość ta przez kolejne 10 lat, tj. okres 2021-2030, będzie traktowana, jako tzw. norma klimatyczna dla tego miesiąca.

Zmienność średniej dobowej temperatury powietrza w okresie styczeń-kwiecień 2020 na tle wartości wieloletnich
(stacja IMGW-PIB w Tarnowie)
Zmienność średniej dobowej temperatury powietrza w okresie styczeń-kwiecień 2020 na tle wartości wieloletnich
(stacja IMGW-PIB w Szczecinie)
Zmienność średniej dobowej temperatury powietrza w okresie styczeń-kwiecień 2020 na tle wartości wieloletnich
(stacja IMGW-PIB w Kole)
Zmienność średniej dobowej temperatury powietrza w okresie styczeń-kwiecień 2020 na tle wartości wieloletnich
(stacja IMGW-PIB w Suwałkach)

OPADY ATMOSFERYCZNE

Na kwiecień 2020 przedłużył się okres bezopadowy, rozpoczęty w trzeciej pentadzie marca. Z tego względu miesiąc ten należy zaliczyć do bardzo suchych. Na większości stacji synoptycznych miesięczne sumy opadów wyniosły zaledwie kilka milimetrów i były zdecydowanie poniżej normy wieloletniej. Niewielkie opady wystąpiły w końcówce kwietnia. Wyjątkiem była południowo-wschodnia Polska, gdzie w ostatnich dniach miesiące sumy opadów przekroczyły kilkadziesiąt mm.

Skumulowana suma wysokości opadów atmosferycznych od 01.01.2020 r. do 30.04.2020 r. (linia czerwona) na tle skumulowanej sumy wieloletniej (linia czarna) dla wybranych stacji IMGW-PIB Koło
Skumulowana suma wysokości opadów atmosferycznych od 01.01.2020 r. do 30.04.2020 r. (linia czerwona) na tle skumulowanej sumy wieloletniej (linia czarna) dla wybranych stacji IMGW-PIB Opole
Skumulowana suma wysokości opadów atmosferycznych od 01.01.2020 r. do 30.04.2020 r. (linia czerwona) na tle skumulowanej sumy wieloletniej (linia czarna) dla wybranych stacji IMGW-PIB Lublin Radawiec
Skumulowana suma wysokości opadów atmosferycznych od 01.01.2020 r. do 30.04.2020 r. (linia czerwona) na tle skumulowanej sumy wieloletniej (linia czarna) dla wybranych stacji IMGW-PIB Mikołajki

Skumulowany deficyt opadów dla okresu styczeń-kwiecień na większości stacji IMGW-PIB wyniósł między 35 mm a 55 mm (np. Płock, Nowy Sącz, Hel), a najwyższy był w Tarnowie – blisko 77 mm (co stanowi praktycznie 50% skumulowanej normy opadów za okres styczeń-kwiecień). Natomiast w północnej Polsce skumulowana suma opadów na wielu stacjach przekroczyła normę o 25-35 mm (Łeba, Koszalin, Chojnice).

Trwający od początku 2019 r. problem z zasilaniem opadowym utrwalił się. Skumulowany deficyt opadów nadal jest wysoki, a w wielu miejscach pogłębił się w stosunku do marca. Obecnie przekracza on 140 mm dla okresu od stycznia 2019 roku. Stacjami o największym deficycie opadów są m.in.: Płock, Koło, Łódź i Kalisz. Na wielu stacjach silny deficyt opadów utrzymuje się od stycznia 2011 r. – tam wartość tego wskaźnika przekracza już jednoroczną normę opadową.

Skumulowana suma opadów atmosferycznych w okresie od 01.01.2019 r. do 30.05.2020 r. na tle skumulowanej normy dla stacji IMGW-PIB Kalisz
Skumulowana suma opadów atmosferycznych w okresie od 01.01.2019 r. do 30.05.2020 r. na tle skumulowanej normy dla stacji IMGW-PIB Łódź Lublinek
Skumulowana suma opadów atmosferycznych w okresie od 01.01.2019 r. do 30.05.2020 r. na tle skumulowanej normy dla stacji IMGW-PIB Płock
Skumulowana suma opadów atmosferycznych w okresie od 01.01.2011 r. do 30.04.2020r. na tle skumulowanej normy dla stacji IMGW-PIB Opole
Skumulowana suma opadów atmosferycznych w okresie od 01.01.2011 r. do 30.04.2020r. na tle skumulowanej normy dla stacji IMGW-PIB Koło

(Visited 161 times, 1 visits today)

Don't Miss